Mỹ dọa cấm cập cảng nếu treo cờ quốc gia ủng hộ phí khí thải tàu biển

Trong một động thái gây chấn động ngành vận tải biển toàn cầu, ba lãnh đạo cấp cao của Mỹ đã đồng loạt tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với những quốc gia ủng hộ khuôn khổ hàng hải Net Zero. Tuyên bố chung được đưa ra vào ngày 10/10 này đặc biệt nhắm vào đề xuất áp phí khí thải tàu biển lên tới 480 USD mỗi tấn.

Cụ thể, Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright và Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy là những người đã đứng ra phát biểu. Chính quyền ông Trump khẳng định sẽ “không dung thứ bất kỳ hành động nào làm tăng chi phí cho công dân, các nhà cung cấp năng lượng, công ty vận tải biển và khách hàng của họ.”

Các biện pháp trừng phạt đang được xem xét bao gồm việc áp phí đối với các quốc gia này, đồng thời hạn chế visa và cấm cập cảng đối với các tàu treo cờ quốc gia ủng hộ khuôn khổ Net Zero. Tuyên bố chung của chính quyền ông Trump nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ đấu tranh mạnh mẽ để bảo vệ lợi ích kinh tế của nước Mỹ bằng cách áp phí lên các quốc gia ủng hộ khuôn khổ này.”

Khuôn khổ hàng hải Net Zero là một sáng kiến quan trọng của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), thuộc Liên Hợp Quốc, với mục tiêu tham vọng là đạt phát thải ròng bằng 0 cho toàn ngành vận tải biển vào năm 2050. Để hiện thực hóa mục tiêu này, hơn 100 quốc gia thành viên IMO đã thống nhất áp dụng mức phí khí thải tàu biển là 380 USD cho mỗi tấn vượt trần tiêu chuẩn, và phạt bổ sung 100 USD mỗi tấn nếu vượt trần nghiêm ngặt hơn. Điều này có nghĩa là mức phạt tối đa cho vi phạm quy định khí thải có thể lên tới 480 USD mỗi tấn.

Chính quyền Mỹ đã kịch liệt phản đối, gọi mức phí khí thải này là “mức thuế toàn cầu không được phê chuẩn,” tiềm ẩn rủi ro đáng kể cho nền kinh tế toàn cầu.

Tuần tới, các thành viên IMO sẽ nhóm họp để bỏ phiếu thông qua khuôn khổ Net Zero. Nếu được chính thức chấp thuận, đây sẽ trở thành loại thuế carbon toàn cầu đầu tiên áp dụng cho ngành vận tải, dự kiến có hiệu lực từ năm 2028.

Phản ứng của ngành vận tải biển khá đa chiều. Một số công ty tàu chở dầu lớn đã bày tỏ “rất lo ngại” về đề xuất này. Trong khi đó, những người ủng hộ lập luận rằng nếu không có một quy định thống nhất toàn cầu, ngành hàng hải sẽ phải đối mặt với một “mớ hỗn độn các quy định và chi phí ngày càng tăng,” đồng thời không thể kiểm soát được lượng khí thải nhà kính gây nóng lên toàn cầu.

Mỹ đã rút khỏi các cuộc đàm phán về khuôn khổ Net Zero ngành hàng hải từ tháng 4, nhưng vẫn liên tục đe dọa trả đũa các thành viên ủng hộ sáng kiến này.

Ngành vận tải biển đóng vai trò thiết yếu, vận chuyển khoảng 80% lượng thương mại thế giới và chiếm gần 3% lượng khí thải CO2 toàn cầu. Ngành này đang phải chịu áp lực ngày càng lớn từ các nhà môi trường và giới đầu tư, yêu cầu có những hành động khí hậu cụ thể và mạnh mẽ hơn.