Không nhà sau lũ

**Điềm Thụy sau lũ dữ: Nước mắt lưng tròng, tay vẫn dựng nhà trên đống đổ nát**

Đêm 7/10 định mệnh, dòng nước sông Cầu cuồn cuộn đổ về, nuốt chửng hàng ngàn ngôi nhà và để lại dấu ấn tàn khốc tại xã Điềm Thụy, Thái Nguyên. Hơn 20 cây số từ trung tâm thành phố, gần một nửa trong số 36 thôn của xã đã chìm trong đợt lũ lịch sử. Giữa cảnh hoang tàn, những câu chuyện về sự mất mát và nghị lực phi thường của người dân lại khiến lòng người quặn thắt. Với mẹ con bà Dương Thị Liên và chị Trương Thị Hoạt, lũ dữ không chỉ cuốn trôi tài sản mà còn gặm nhấm những hy vọng mong manh, buộc họ phải đối mặt với muôn vàn thử thách khắc nghiệt.

### Mất mát sau lũ: “Vận hạn tuổi 49” của bà Dương Thị Liên

Tại thôn Vũ Chấn, xã Điềm Thụy, đàn chó nhỏ là tài sản duy nhất mà mẹ con bà Dương Thị Liên còn giữ được sau trận lũ quét lịch sử. Ngôi nhà gần hai mươi năm tuổi, chốn nương thân bấy lâu, giờ đây đã trở thành đống đổ nát, bị nước sông Cầu nhấn chìm trong đêm 7/10.

Đêm định mệnh ấy, khi nước dâng cao, bà Liên cùng hai con cố gắng kê bốn chiếc ghế lên giường để khiêng tủ lạnh, hy vọng an toàn như đợt lũ năm ngoái chỉ ngập đến sân rồi rút. Nhưng chỉ trong chốc lát, nước lũ đã ồ ạt tràn vào nhà, cao đến đầu gối. Không còn cách nào khác, bà vội vàng hô hai con bỏ lại tất cả để thoát thân. Cậu con trai 17 tuổi cùng em gái 14 tuổi bế đàn chó con, còn bà dắt theo chó mẹ, cùng nhau chạy lên đồi cao gần nhà tìm nơi trú tạm, đau đớn nhìn căn nhà mình đang dần chìm trong dòng nước dữ.

Gần một tuần sau, nước rút, trả lại cho ba mẹ con bà Liên cảnh tượng tan hoang: nền gạch sụt lún, những vết nứt chằng chịt trên tường rộng bằng hai đốt ngón tay, tủ gỗ sập cánh, và đồ đạc ngổn ngang lẫn trong bùn đất. Họ lặng lẽ nhặt nhạnh từng chút kỷ vật còn sót lại, nước mắt không ngừng rơi. Ngoài đồng, sào lúa chưa kịp gặt cũng đã ngâm chìm trong nước lũ, mất trắng.

Bà Liên thẫn thờ nói đó là “vận hạn tuổi 49” – cái tuổi mà theo quan niệm dân gian là rất xấu. Nhưng rồi bà lại tự cười buồn, bởi “còn cái khổ nào mà chưa nếm trải” trong những năm qua. 7 năm trước, chồng bà qua đời vì ung thư xương, để lại mình bà gồng gánh nuôi hai con ăn học. Với thu nhập duy nhất hơn 6 triệu đồng mỗi tháng từ công việc tạp vụ, ba mẹ con phải tằn tiện từng chút một để trang trải cuộc sống.

### Nỗi đau mất trắng: Nước mắt của người phụ nữ đơn thân Trương Thị Hoạt

Không chỉ riêng bà Liên, ở cuối xóm Đông, chị Trương Thị Hoạt cũng là nạn nhân của trận lũ kinh hoàng. Chị đứng lặng như trời trồng trước căn nhà 40 năm tuổi bị lũ sông Cầu cuốn sập hoàn toàn, nước mắt chảy thành dòng nhưng không thành tiếng. Trong đống đổ nát, người phụ nữ sống một mình ấy bới tìm gói tiền 10 triệu đồng – khoản tiết kiệm duy nhất sau bao tháng ngày đi xách vữa thuê – nhưng vô vọng. Số tiền chị đã cẩn thận quấn ba lớp túi nilon, giấu sâu trong tủ, tưởng rằng sẽ an toàn qua mùa mưa bão.

Chiều 8/10, khi mực nước sông Cầu dâng lên mức báo động ba, quân dân hộ đê làm việc cật lực xuyên đêm. Chập tối, chị Hoạt xách vữa về, thấy nước mới mấp mé mặt đê nên tạm yên tâm, định nghỉ một lát rồi dọn dẹp đồ đạc. Nhưng chỉ một chốc choàng tỉnh, nước đã tràn vào nhà, ngập đến nửa bắp chân. Chị vội hô đứa cháu ở trong đê ra, cùng nhau khuân chiếc tủ lạnh – tài sản quý giá nhất – và mấy bao thóc gửi tạm sang hàng xóm, hoàn toàn quên bẵng gói tiền trong tủ.

Họ vừa kịp đưa tủ lạnh và 8 bao thóc đi thì dòng lũ cuồn cuộn ập đến, xô đổ cả cổng nhà. Dân quân xã đã phải ngăn cản khi chị Hoạt định bơi vào tìm lại số tiền, vì quá nguy hiểm. Đêm đó, người phụ nữ 54 tuổi thức trắng, vừa dõi theo mực nước vừa tiếc ngẩn ngơ món tiền dành dụm cả mùa nắng.

Nước rút đi, để lại cho chị Hoạt một căn nhà gần như biến mất: bức vách duy nhất sập dở, phần mái ngói chơ vơ, gạch ngói, kèo cột, nền nhà bị nước xé tơi bời. Chị nhặt nhạnh ba chiếc xoong méo mó, cái mâm nhôm trôi tít xuống mương, còn vườn ngô chỉ trơ lại những cọng gãy. May mắn thay, đám cỏ voi bên hông nhà là thứ duy nhất còn xanh. Với người thân ở xa tận Sông Công, chị đành tạm trú nhà họ hàng ở xóm Đông để ngày ngày trở về dọn dẹp, hy vọng tìm được chút gì còn sót lại.

“Cái số mình khổ từ trong trứng, thôi thì ông trời chia phần sao đành nhận vậy”, chị Hoạt thốt lên rồi kể lại cuộc đời mình. Bố mẹ chia tay khi chị chào đời, một tuổi đã mồ côi mẹ, phải về ở với bà nội trong căn nhà ven đê. 20 năm trước, bà nội cũng mất, để lại chị cô độc đến tận bây giờ. Không biết chữ, chị làm bất cứ việc gì người ta thuê. Căn nhà xây từ năm 1984 chưa một lần được sửa sang, bởi theo chị, “ăn hết nhiều chứ ở hết bao nhiêu”. Chị Hoạt từng thuộc diện hộ nghèo nhưng hai năm trước đã tự xin rút khỏi danh sách. “Mình sống một thân một mình, người ta còn nuôi con cái ăn học”, chị cười buồn nói, “gánh nặng cũng một mình mà gánh nhẹ cũng một mình, cho không ai lấy, bán không ai mua, không gánh ai mà cũng không ai gánh”.

### Điềm Thụy oằn mình khắc phục hậu quả: Thách thức chồng chất sau lũ dữ

Câu chuyện của bà Liên và chị Hoạt chỉ là hai trong số 6 căn nhà bị hư hại nặng nề nhất tại xã Điềm Thụy sau đợt lũ lịch sử tàn phá các tỉnh miền Bắc. Nhà chị Hoạt bị sập hoàn toàn, trong khi nhà bà Liên nứt tường, sụt nền, gần như không thể ở được nữa.

Bà Thái Thị Quyên, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Điềm Thụy, chia sẻ về quy mô thiệt hại: “Nước lũ lên vượt sức tưởng tượng, có nơi ngập sâu đến 2,5 mét.” Trong tổng số 63 thôn của xã với khoảng 9.000 hộ dân và hơn 41.000 nhân khẩu, đã có tới 36 thôn chìm trong nước sông Cầu. Gần 2.500 hộ dân bị ngập, trong đó hơn 2.100 hộ ngập sâu – chiếm một phần tư tổng số hộ toàn xã.

Trước tình hình cấp bách, chính quyền xã đã khẩn trương di dời các hộ có nhà bị hư hại đến ở tạm tại nhà người thân. Các đoàn thể và địa phương cũng đã nhanh chóng hỗ trợ mỗi hộ từ 30 đến 50 triệu đồng, đồng thời cam kết giúp đỡ về nhân công và vật liệu xây dựng để sửa sang hoặc xây mới nhà.

Tuy nhiên, theo bà Quyên, khi nước rút đi, người dân mới thực sự đối mặt với muôn vàn khó khăn trong công cuộc khắc phục và tái thiết. Nhu cầu cấp thiết nhất hiện nay là hỗ trợ dựng lại nhà cửa, tiền mua cây, con giống, phân bón để sớm phục hồi sản xuất. Bên cạnh đó, việc gia cố các tuyến đê cũng vô cùng quan trọng, bởi chỉ còn vài tháng nữa là đến Tết Nguyên Đán, mùa mưa lũ vẫn có thể quay trở lại.

### Vươn lên từ đổ nát: Những tia hy vọng sau lũ dữ

Dù phía trước còn nhiều thử thách, nhưng ánh sáng của sự sẻ chia và nghị lực kiên cường vẫn đang thắp lên những tia hy vọng cho người dân Điềm Thụy.

Những ngày sau lũ, chị Hoạt đang ở nhờ nhà bà cô trong thôn. Ban ngày, chị cặm cụi trở về căn nhà đổ nát, nhặt nhạnh từng viên gạch, mảnh ngói để chuẩn bị cho việc dựng lại mấy gian nhà vào tháng tới. Ngôi nhà mới sẽ được xây trên nền đất cũ nhưng được tôn cao và kiên cố hơn, với kinh phí từ sự hỗ trợ của các đoàn thể và những tấm lòng thiện nguyện sau khi biết hoàn cảnh của người phụ nữ đơn thân này. Chị Hoạt chia sẻ mong muốn sớm ổn định để có thể “làm lụng trả ơn đời” vì đã được giúp đỡ trong những ngày khốn khó nhất.

Trong khi đó, hai đứa con của bà Liên đã trở lại trường học, còn bà tiếp tục công việc tại nhà máy, vất vả lo toan các khoản đóng góp đầu năm cho con. Căn nhà cũ giờ khóa kín cửa, ba mẹ con đang tá túc nhờ nhà người anh trai cùng thôn. Bà vẫn thỉnh thoảng trở về nhìn ngắm ngôi nhà cũ, dù biết “không còn gì đáng giá để giữ”. Gia tài lớn nhất của bà giờ đây là hơn 40 triệu đồng do các đoàn thể quyên góp. Bà Liên dự định vay thêm để xây lại một căn nhà nhỏ, ấm cúng làm chỗ nương trú cho ba mẹ con, viết tiếp hành trình vượt qua nghịch cảnh.

Để tiếp sức cho những mảnh đời như bà Liên, chị Hoạt và hàng ngàn hộ dân vùng lũ, Quỹ Hy vọng – báo VnExpress đã phát động chiến dịch “Cùng đồng bào vượt lũ”. Chiến dịch hướng đến việc hỗ trợ người dân vượt qua nghịch cảnh thiên tai, đồng thời tái thiết các trường học bị thiệt hại, góp phần kiến tạo lại tương lai cho thế hệ trẻ vùng lũ.