120 năm từ nhà thương bản xứ đến bệnh viện hiện đại

## Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp: Một Thế Kỷ Kiến Tạo Di Sản Y Tế Hải Phòng

**Hải Phòng đầu thế kỷ 20:** Một trung tâm giao thương sầm uất của Bắc Kỳ và Liên bang Đông Dương, nơi dòng chảy kinh tế mạnh mẽ kéo theo sự gia tăng dân số vượt bậc, đặc biệt là tầng lớp lao động. Cùng với sự phát triển đó là nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng bức thiết, một vấn đề nhức nhối đang âm ỉ trong lòng thành phố cảng.

### Nhu Cầu Cấp Bách Về Y Tế Công Cộng

Thời điểm đó, thực trạng y tế tại Hải Phòng vô cùng khắc nghiệt đối với người bản xứ. Các bệnh viện hiện có chủ yếu phục vụ người Pháp, người An Nam bị từ chối hoặc khó tiếp cận dịch vụ, dẫn đến nhiều trường hợp cấp cứu không kịp thời khi mắc bệnh hoặc gặp tai nạn. Hệ quả là các bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh chóng trong các khu dân cư nghèo, không chỉ đe dọa cuộc sống của người dân bản địa mà còn ảnh hưởng đến cả cộng đồng người châu Âu.

Trước tình hình đó, Bác sĩ Đỗ Mạnh Thắng nhấn mạnh: “Việc hình thành một bệnh viện dành riêng cho người bản xứ không chỉ xuất phát từ nhu cầu nhân đạo mà còn là một yêu cầu cấp thiết về y tế công cộng và trật tự đô thị, nhằm kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an sinh xã hội.” Đó chính là lời giải cho một bài toán nan giải.

### Nhà Thương Bản Xứ: Viên Gạch Đầu Tiên Của Hệ Thống Y Tế Công Lập

Đáp lại tiếng gọi của thực tiễn, ngày 2/10/1905, chính quyền thuộc địa chính thức mở cửa **Nhà thương bản xứ** (Hôpital Indigène). Đây là một dấu mốc lịch sử, đặt nền móng cho hệ thống y tế công lập tại Hải Phòng. Mặc dù ban đầu cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, bệnh viện đã dần được mở rộng:
* **Năm 1906:** Bổ sung các khoa nội, ngoại, nhà bếp, phòng tắm và khu vệ sinh.
* **Năm 1927:** Xây thêm khoa nội, ngoại và phòng đẻ, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh đa dạng hơn.
* **Năm 1945:** Dù chỉ với 13 nhân viên y tế ít ỏi, Nhà thương bản xứ vẫn kiên cường hoạt động, trở thành nơi khám chữa bệnh, đào tạo và là mái nhà chung cho nhiều thế hệ y bác sĩ Việt Nam.

Trong những năm đầu, đội ngũ y tế chủ yếu là sĩ quan quân y người Pháp, sau đó dần có sự tham gia của người Việt. Họ không chỉ làm nhiệm vụ chữa bệnh cứu người mà còn âm thầm tham gia vào các phong trào cách mạng. Tiêu biểu là nữ hộ sinh Nguyễn Thị Vinh, người đã tham gia Thanh niên cách mạng đồng chí hội, khéo léo biến hiệu sách thành đầu mối liên lạc, bí mật chuyển tài liệu cách mạng. Câu chuyện bà Nguyễn Thị Vinh giúp đảng viên cộng sản Nguyễn Thị Thuận trốn thoát khỏi Nhà thương bản xứ vào giữa tháng 5/1930, và sau đó bị bắt, rồi lại được thả vì thiếu chứng cứ, là minh chứng rõ nét cho tinh thần dũng cảm, yêu nước của những người thầy thuốc. Đến đầu tháng 11/1930, bà Vinh và bà Hiển lại bị bắt lần nữa, nhưng tấm gương của họ đã sống mãi.

Khi thực dân Pháp tái xâm lược toàn miền Bắc, nhiều thầy thuốc và nhân viên y tế của bệnh viện đã không ngần ngại tham gia bộ đội, dấn thân vào chiến trường để cứu chữa, phát thuốc cho chiến sĩ và nhân dân. Thậm chí, một số người còn bí mật đưa cán bộ cách mạng vào nhà thương chữa bệnh và giúp họ trốn thoát, góp phần vào cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.

### Bệnh viện Hải Phòng & Bệnh viện Tiệp Khắc: Những Bước Phát Triển Quan Trọng

Năm 1955, chính quyền cách mạng tiếp quản Nhà thương bản xứ, đánh dấu một kỷ nguyên mới với tên gọi **Bệnh viện Hải Phòng**. Dù lực lượng y tế từ vùng kháng chiến trở về tiếp quản trong bối cảnh trang thiết bị còn rất nghèo nàn, họ đã nỗ lực không ngừng.

Hải Phòng, với vai trò là thành phố công nghiệp lớn, luôn đối mặt với nhiều tai nạn lao động và bệnh tật do điều kiện bảo vệ sức khỏe và an toàn lao động còn thiếu thốn. Bệnh viện thường xuyên hoạt động trong tình trạng quá tải, nhiều bệnh nhân phải xuất viện sớm để nhường giường cho những ca cấp cứu khẩn cấp.

Trước những khó khăn đó, một cơ hội lịch sử đã mở ra. Năm 1956, Chính phủ Tiệp Khắc đã viện trợ xây dựng một bệnh viện đa khoa hiện đại. Công trình khởi công năm 1957 và đến năm 1959, một bệnh viện khang trang, hiện đại đã được khánh thành, mang tên **Bệnh viện Tiệp Khắc**. Đây không chỉ là một cơ sở y tế mà còn là mô hình kiểu mẫu của ngành y tế miền Bắc lúc bấy giờ, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành y Hải Phòng.

### Bệnh Viện Hữu Nghị Việt Tiệp Ngày Nay: Vươn Tầm Hiện Đại

Sau ngày đất nước thống nhất, **Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp** tiếp tục nhận được sự đầu tư mạnh mẽ về cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại. Sự hỗ trợ quốc tế liên tục đã giúp bệnh viện nhanh chóng hiện đại hóa các chuyên khoa, khẳng định vị thế dẫn đầu.

Hiện nay, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp là một cơ sở đa khoa hạng 1 tuyến thành phố, với quy mô ấn tượng:
* **47 khoa lâm sàng**
* **11 khoa cận lâm sàng**
* **11 khoa phòng chức năng**
* **2.180 y bác sĩ và nhân viên y tế**

Mỗi ngày, bệnh viện tiếp nhận trung bình khoảng 1.500 lượt khám ngoại trú và điều trị nội trú cho 2.000-2.400 người bệnh, không chỉ phục vụ người dân Hải Phòng mà còn cả các tỉnh lân cận. Bệnh viện đã làm chủ nhiều kỹ thuật khó, khẳng định năng lực chuyên môn vượt trội. Chỉ tính riêng trong hai năm 2023-2024, bệnh viện đã triển khai thành công 6 ca **ghép thận**, minh chứng cho sự phát triển vượt bậc trong y học chuyên sâu.

Nhìn lại chặng đường lịch sử đầy thăng trầm, Bác sĩ Đỗ Mạnh Thắng tự hào khẳng định: “Từ Nhà thương bản xứ thuở sơ khai, bệnh viện đã vươn mình trở thành đơn vị hàng đầu của ngành Y tế Hải Phòng, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.” Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp không chỉ là một cơ sở khám chữa bệnh mà còn là biểu tượng cho sự kiên cường, phát triển và những đóng góp không ngừng nghỉ cho cộng đồng.