Đại biểu Trần Hữu Hậu: Tránh để bộ máy tồn tại ‘phần mềm vô tri, công chức vô cảm’

**Đối diện “Lực Cản Vô Hình”: Thách Thức Lớn Nhất Của Cải Cách Và Chuyển Đổi Số**

Sáng 29/10, tại phiên thảo luận Quốc hội, ông Trần Hữu Hậu – Phó chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tây Ninh, đã bày tỏ sự tin tưởng vào cuộc “đại cách mạng” tái cấu trúc hệ thống chính trị. Ông Hậu khẳng định đây là minh chứng cho quyết tâm lớn, tư duy táo bạo và sự đồng lòng của toàn hệ thống. Ông kỳ vọng với 4 trụ cột chiến lược và tư duy đột phá, bộ máy sẽ vận hành hiệu quả hơn, khai phá tiềm lực mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển đất nước.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, ông Hậu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đối diện thẳng thắn với những “lực cản vô hình” đang len lỏi trong tư duy, quy trình và cách hành xử hằng ngày của đội ngũ thực thi, song song với các cải cách vĩ mô.

**Khi nhiệt huyết bị “dập tắt” bởi quy định cứng nhắc**

Để minh chứng cho những “lực cản” này, ông Hậu kể lại một câu chuyện đầy trăn trở từ một trường tiểu học ở thành phố lớn. Một cô giáo chủ nhiệm với tấm lòng tận tâm đã xin phép phụ huynh giữ lại ba học sinh yếu sau giờ học để kèm thêm, hoàn toàn miễn phí. Hành động xuất phát từ tâm huyết này nhận được sự đồng tình từ phụ huynh, nhưng chỉ sau một tuần, cô buộc phải dừng lại. Lý do? “Sai quy định”. Hiệu trưởng chất vấn: “Sao giữ học sinh lại sau giờ học? Có thu tiền không?” Dù đã giải thích rõ ràng, cô giáo vẫn không tránh khỏi ánh nhìn ngờ vực từ đồng nghiệp, và bàng hoàng hơn khi nhận ra, trong cả ngôi trường, không ai dám làm điều tương tự.

Ông Hậu chua xót kết luận: “Việc tuân thủ máy móc cùng thói quen nhìn nhận tiêu cực đã dập tắt một việc làm tốt, có lợi cho học sinh và nhà trường, khiến ngọn lửa nhiệt huyết của cô giáo trẻ bị lụi tàn”.

**Nỗi sợ trách nhiệm và tâm lý “án binh bất động”**

Không chỉ trong giáo dục, tâm lý e ngại cũng hiện hữu rõ nét trong bộ máy hành chính. Ông Hậu chia sẻ kinh nghiệm khi còn giữ chức Chủ tịch thị xã Tây Ninh. Trong một lần kiểm tra, ông phát hiện nhiều hồ sơ đã được xử lý hoàn tất nhưng vẫn “án binh bất động”, chưa trình ký hay trả lại cho người dân. Khi được hỏi lý do, nhân viên trả lời thẳng thắn: “Chưa đến ngày chuyển”. Đằng sau đó là tâm lý “làm nhanh quá sẽ bị nghi ngờ có gì phía sau”. Ông Hậu nhận định, đây chính là biểu hiện rõ ràng của tâm lý sợ trách nhiệm, sợ bị hiểu lầm, dẫn đến trì trệ không đáng có.

Ông Hậu thẳng thắn cảnh báo: “Khi người tốt không dám làm việc tốt, khi bộ máy không phân biệt được người tận tâm với người thờ ơ, thì bộ máy ấy đã mắc lỗi nặng nề và chắc chắn sẽ trì trệ”.

**Chuyển đổi số “đứt gánh” vì quy trình và tư duy lỗi thời**

Đại biểu Tây Ninh cũng nhìn nhận, dù việc ứng dụng công nghệ thông tin, các phần mềm giao việc hay hệ thống đánh giá cán bộ là những bước đi cần thiết cho công cuộc chuyển đổi số, nhưng sẽ không thể thành công nếu phần mềm được thiết kế thiếu thực tế và con người vẫn hành xử một cách máy móc.

Một ví dụ cụ thể về sự “vô tri” của phần mềm đã được ông Hậu dẫn chứng từ một doanh nghiệp điều lớn. Doanh nghiệp này gặp rắc rối nghiêm trọng khi phần mềm quản lý liên ngành tự động cảnh báo rủi ro chỉ vì một công ty trong hệ sinh thái tạm ngừng hoạt động. Dù các cơ quan chức năng đã nắm rõ năng lực và tình hình hoạt động bình thường của doanh nghiệp, nhưng hệ thống thuế tại nhiều địa phương vẫn đồng loạt ngừng chấp nhận hóa đơn. Ông Hậu nhấn mạnh: “Thiệt hại không chỉ là tiền bạc, mà còn là uy tín, là tiến độ giao hàng bị ảnh hưởng”, làm suy yếu năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Tóm lại, ông Hậu khẳng định, chính những quy định xa rời thực tiễn, phần mềm “vô tri” và công chức “vô cảm” đang bào mòn niềm tin của người dân, doanh nghiệp, và kìm hãm đà phát triển chung của đất nước. Ông đúc kết: cải cách thể chế và chuyển đổi số “chỉ có ý nghĩa khi đi cùng sự thay đổi trong tư duy, hành động của con người”. Do đó, ông kêu gọi cấp có thẩm quyền cần khẩn trương nhận diện và loại bỏ triệt để các “lực cản” này ở mọi cấp độ, mọi ngóc ngách của hệ thống, nhằm giải phóng tối đa mọi nguồn lực, dù là nhỏ nhất, để đất nước có thể vươn mình mạnh mẽ hơn.

**Kiến nghị đồng bộ: Nâng cao năng lực và trách nhiệm đội ngũ cán bộ**

Đồng quan điểm với ông Hậu, Đại biểu Tô Văn Tám – chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cũng đưa ra những kiến nghị cụ thể để nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Ông đề xuất Chính phủ cần tập trung:
* **Nâng cao năng lực, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm:** Cho toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức.
* **Rà soát và bố trí đúng người đúng việc:** Thực hiện đánh giá trình độ, sau đó đào tạo lại và bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng pháp luật, kỹ năng giao tiếp, đặc biệt chú trọng các lĩnh vực then chốt như tài chính, đầu tư, địa chính và xây dựng.
* **Hoàn thiện chính sách tiền lương và vị trí việc làm:** Sớm xây dựng và áp dụng cơ chế đánh giá, sàng lọc cán bộ một cách công bằng, minh bạch dựa trên kết quả công việc thực tế.

Vũ Tuân