Những bức tranh ‘chỉ có màu xanh’ giá triệu USD

### Yves Klein và Bức Tranh “California (IKB 71)” Gây Chấn Động Giới Nghệ Thuật: Hành Trình Của Màu Xanh Huyền Thoại

Yves Klein, một trong những họa sĩ tiên phong và cấp tiến nhất của nghệ thuật phương Tây hậu chiến, luôn biết cách khuấy động giới nghệ thuật bằng những tác phẩm đột phá và đầy thách thức. Mới đây, tên tuổi ông lại một lần nữa trở thành tâm điểm khi bức tranh “California (IKB 71)” đạt mức giá choáng váng 18,4 triệu euro (tương đương 21,4 triệu USD hoặc khoảng 563 tỷ đồng) tại phiên đấu giá của Christie’s vào ngày 23/10. Đây không chỉ là một con số ấn tượng mà còn là minh chứng cho sức hút vĩnh cửu của “nghệ sĩ màu xanh” này.

#### **”California (IKB 71)” – Nơi Đại Dương Gặp Bầu Trời**

Bức “California (IKB 71)” là một minh chứng tuyệt vời cho phong cách đặc trưng của Yves Klein. Với chiều cao gần 2 mét, tác phẩm nổi bật với sắc xanh thẫm huyền thoại – International Klein Blue (IKB). Đây là màu sơn độc quyền do chính họa sĩ Yves Klein và nhà hóa học Edouard Adam cùng phát minh, lấy cảm hứng từ sự bao la của bầu trời và được Klein cấp bằng sáng chế kỹ thuật pha chế vào năm 1960.

Không chỉ dừng lại ở màu sắc, Klein còn tinh tế gắn hàng loạt viên sỏi nhỏ lên bề mặt tranh, tạo nên hiệu ứng thị giác độc đáo, gợi liên tưởng đến “đáy biển dưới vực thẳm xanh của đại dương” – một sự kết nối sâu sắc giữa vẻ đẹp tự nhiên và chiều sâu tâm hồn nghệ sĩ.

“California” là một trong số ít các tác phẩm được Klein đặt tên theo nơi trưng bày, mang ý nghĩa đặc biệt. Ông hoàn thành bức tranh này tại Pháp vào năm 1961, ngay trước chuyến đi đầu tiên và cũng là cuối cùng của mình đến Mỹ. Bi kịch thay, chỉ một năm sau đó, vào năm 1962, Yves Klein đã ra đi ở tuổi 34 vì một cơn đau tim, để lại di sản nghệ thuật đồ sộ nhưng đầy dang dở.

#### **Yves Klein – Người Khai Phá Chủ Nghĩa Đơn Sắc**

Sinh năm 1928 tại Nice, Pháp, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật với cả cha và mẹ đều là họa sĩ, Yves Klein ban đầu lại có một hướng đi bất ngờ. Ông từng có ý định trở thành võ sĩ judo và đã sang Nhật Bản để tu nghiệp. Tuy nhiên, định mệnh đã dẫn lối ông trở về Pháp vào năm 1954, nơi ông nhanh chóng xây dựng danh tiếng và trở thành một trong những gương mặt nổi bật nhất trong giới nghệ thuật đương đại.

Yves Klein nổi tiếng toàn cầu với việc sử dụng màu đơn sắc, đặc biệt là sắc xanh IKB đặc trưng. Ông được xem là một trong những nhân vật cấp tiến nhất trong nghệ thuật phương Tây thời hậu chiến, dám phá bỏ mọi quy tắc truyền thống. Phong cách táo bạo của ông đã tạo ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều trường phái như nghệ thuật tối giản, nghệ thuật ý niệm và nghệ thuật trình diễn, đồng thời “giải phóng hội họa khỏi những khuôn khổ gò bó”. Ông cũng là gương mặt chủ chốt của phong trào nouveau réalisme (chủ nghĩa hiện thực mới) và để lại câu nói bất hủ: “Tác phẩm của tôi chỉ là tro tàn của nghệ thuật”.

#### **Loạt Tranh “Anthropometries” – Khi Cơ Thể Trở Thành Cọ Vẽ Sống**

Một trong những chuỗi tác phẩm gây tranh cãi và độc đáo nhất của Yves Klein chính là loạt tranh “Anthropometries” (Nhân trắc học), được thực hiện từ năm 1960 đến 1962. Trong các buổi trình diễn sống động này, Klein đã dùng cơ thể người mẫu khỏa thân làm “cọ sống” để tạo nên những bức tranh ấn tượng. Ông chỉ đạo người mẫu tự bôi sơn lên thân trước, sau đó áp người lên giấy, để lại dấu ấn của cơ thể trên bề mặt.

* **”Fire Color” (Màu lửa, FC1):** Bức tranh đắt giá nhất thuộc đề tài này, được bán với giá 36,4 triệu USD vào tháng 5/2012. Tác phẩm mô tả hai phụ nữ nhảy múa trên nền vàng, xanh, đỏ rực lửa, tượng trưng cho “khoảnh khắc thần thánh của sự siêu việt, chuyển hóa”. Đặc biệt, Klein đã sử dụng thiết bị phun lửa để tạo đường nét cho chủ thể sau khi người mẫu áp cơ thể dính nước vào tấm ván chống cháy – một kỹ thuật vô cùng độc đáo.
* **”Anthropométrie de l’époque bleue” (ANT 124, 1960):** Kiệt tác này đạt mức giá 33,4 triệu USD vào năm 2022. “ANT 124” là kết quả của một buổi diễn trực tiếp đầy kịch tính, nơi ba nữ phụ tá bôi màu lên cơ thể khỏa thân và in dấu sơn lên giấy theo hướng dẫn của Klein, tất cả diễn ra dưới nền bản giao hưởng “Monotone Symphony” huyền thoại của ông.
* **”Barbara” (ANT 113):** Bức tranh này cũng gây ấn tượng mạnh với giá 15,5 triệu USD vào năm 2019.

#### **Những Kiệt Tác Khác Của Yves Klein – Từ Bọt Biển Đến Đá Cuội**

Bên cạnh những bức tranh Human Anthropometry độc đáo, Yves Klein còn nổi tiếng với hàng loạt tác phẩm khác, thể hiện sự đa dạng và không ngừng thử nghiệm trong nghệ thuật của mình:

* **”Le Buffle” (Con trâu, 1960):** Tác phẩm này được bán với giá 12,4 triệu USD vào năm 2010, cho thấy sức hấp dẫn không ngừng của Klein trên thị trường đấu giá.
* Klein đặc biệt bị mê hoặc bởi chất liệu tự nhiên. Ngoài ý tưởng dùng người làm “cọ sống”, ông còn sáng tạo ra những bức tranh đơn sắc bằng cách gắn bọt biển tự nhiên và đá cuội lên bề mặt. Ông gọi bọt biển là “chất liệu thô”, ấn tượng trước khả năng thấm hút và lưu giữ màu sắc của chúng.
* **”Relief Éponge bleu sans titre” (RE 49):** Một ví dụ điển hình cho kỹ thuật này, tác phẩm được bán với giá gần 20 triệu USD vào năm 2022.
* **”Monochrome bleu sans titre” (IKB 267):** Trong cùng phiên đấu giá với RE 49, tác phẩm này cũng đạt mức giá hơn 2,7 triệu USD.
* **”Sculpture Éponge Bleue Sans Titre” (SE 168, 1959):** Một tác phẩm điêu khắc bọt biển độc đáo khác, được bán với giá 22 triệu USD vào năm 2013.
* **”Le Rose du Bleu” (RE 22, 1960):** Kiệt tác này từng đạt mức giá kỷ lục 36,7 triệu USD vào năm 2012, một lần nữa khẳng định vị thế của Yves Klein trên thị trường nghệ thuật toàn cầu.

Yves Klein, dù chỉ có một sự nghiệp ngắn ngủi, đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử nghệ thuật. Những tác phẩm của ông không chỉ là những bức tranh, mà là những tuyên ngôn về màu sắc, hình thể và sự giải phóng, tiếp tục truyền cảm hứng và gây kinh ngạc cho các thế hệ yêu nghệ thuật trên khắp thế giới.