Tòa Tối cao Mỹ khó thay đổi thuế quan của ông Trump ra sao?

**Tòa án Tối cao Mỹ “Giải mã” Chính sách Thuế quan Toàn cầu của Trump: Hàng Tỷ USD và An Ninh Quốc Gia Đang “Treo”**

Vào ngày 5/11 tới, Tòa án Tối cao Mỹ sẽ chính thức mở phiên điều trần mang tính lịch sử, xem xét tính hợp pháp của chính sách thuế quan toàn cầu đã được Tổng thống Donald Trump áp dụng. Quyết định sắp tới của Tòa án Tối cao không chỉ định đoạt số phận của hàng trăm tỷ USD tiền thuế, mà còn có thể định hình lại cục diện thương mại và kinh tế Mỹ, đồng thời tác động sâu rộng đến an ninh quốc gia.

**Tranh cãi pháp lý nảy lửa: Tổng thống Trump vượt quyền hay bảo vệ an ninh quốc gia?**

Để biện minh cho các chính sách thuế quan mạnh tay của mình, Tổng thống Donald Trump đã viện dẫn Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA). Ông tuyên bố rằng tình trạng thâm hụt thương mại nghiêm trọng chính là một “tình trạng khẩn cấp” của quốc gia, cho phép ông áp dụng các biện pháp đặc biệt. Đáng chú ý, IEEPA còn được ông sử dụng để áp đặt thuế trừng phạt lên nhiều quốc gia vì các vấn đề phi thương mại, mở rộng phạm vi ứng dụng của đạo luật này. Tuy nhiên, lập luận này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ hệ thống tư pháp. Cả Tòa phúc thẩm liên bang khu vực Washington và Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) đều đã ra phán quyết khẳng định những chính sách thuế này là bất hợp pháp, nhấn mạnh rằng Tổng thống đã vượt quá thẩm quyền được giao.

**Bộ trưởng Tài chính “chiến đấu” tại Tòa: Thuế quan là cấp thiết cho an ninh quốc gia**

Mặc dù Tổng thống Trump không trực tiếp có mặt tại phiên điều trần cấp cao này, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent sẽ đại diện cho chính quyền, với nhiệm vụ “nhấn mạnh rằng đây là một tình trạng khẩn cấp về kinh tế” thực sự. Phát biểu trước thềm phiên tòa, ông Bessent khẳng định một cách mạnh mẽ rằng, nếu không có các biện pháp thuế quan này, an ninh quốc gia của Mỹ sẽ khó có thể được đảm bảo, cho thấy tầm quan trọng chiến lược mà chính quyền Trump đặt vào chính sách thuế.

**Kịch bản “đảo chiều”: Điều gì xảy ra nếu IEEPA bị bãi bỏ?**

Bộ trưởng Bessent bày tỏ sự tin tưởng rằng Tòa án Tối cao sẽ đứng về phía chính quyền và duy trì hiệu lực của các mức thuế quan được áp dụng theo Đạo luật IEEPA. Tuy nhiên, nếu phán quyết đi ngược lại, Tổng thống Trump đã chuẩn bị sẵn các phương án dự phòng. Ông có thể chuyển sang viện dẫn các thẩm quyền pháp lý khác, chẳng hạn như Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974 hoặc Mục 338 của Đạo luật Thuế quan năm 1930, để tiếp tục chính sách thuế của mình. Điều quan trọng cần lưu ý là vụ kiện hiện đang được Tòa án Tối cao thụ lý chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể các mức thuế mà chính quyền Trump đã ban hành. Thực tế, chính quyền vẫn đang song song sử dụng nhiều thẩm quyền pháp lý khác để áp dụng các mức thuế riêng biệt, điển hình là Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 và Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho thấy một chiến lược thuế quan đa tầng và linh hoạt.

**”Thế cờ” đối tác thương mại: Không chờ phán quyết, các nước chủ động “đi trước một bước”**

Trong bối cảnh Tòa án Tối cao đang xem xét, các đối tác thương mại của Mỹ cũng không hề “án binh bất động”. Thay vì chờ đợi phán quyết, nhiều quốc gia đã chủ động tìm kiếm các thỏa thuận để giảm thiểu tác động. Đơn cử, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã hoàn tất thỏa thuận khung với bốn quốc gia Đông Nam Á là Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Campuchia, theo đó áp dụng mức thuế từ 19% đến 20%. Hàn Quốc cũng đạt được một thỏa thuận đáng kể khi cam kết kế hoạch đầu tư lên tới 350 tỷ USD, đổi lại chỉ phải chịu mức thuế 15% đối với ô tô và nhiều mặt hàng quan trọng khác. Ngay cả cuộc đàm phán căng thẳng với Trung Quốc cũng có dấu hiệu “hạ nhiệt” sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình. Trước những động thái này, Bộ trưởng Tài chính Bessent đã đưa ra lời khuyến cáo rõ ràng, rằng các quốc gia đã đàm phán và đạt được thỏa thuận với chính quyền Trump “nên tôn trọng những cam kết đó”.

**Hai mặt của “đồng xu” thuế quan: Thúc đẩy đàm phán hay gây hỗn loạn thị trường?**

Trong khi các quan chức Nhà Trắng không ngừng ca ngợi chính sách thuế quan là một “đòn bẩy” hiệu quả, thúc đẩy các đối tác thương mại lớn phải nhượng bộ đáng kể và giúp giảm thâm hụt thương mại của Mỹ, thì giới đầu tư lại đang đứng ngồi không yên. Một nỗi lo lớn đang bao trùm thị trường tài chính: khả năng hỗn loạn nghiêm trọng nếu Tòa án Tối cao bãi bỏ các mức thuế được áp dụng theo Đạo luật IEEPA. Kịch bản này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ phải hoàn trả số tiền thuế IEEPA đã thu vượt mốc 100 tỷ USD, mà còn có thể khiến Mỹ mất đi hàng trăm tỷ USD doanh thu mỗi năm, gây ra một cú sốc tài chính không nhỏ.

**Thuế IEEPA: “Phao cứu sinh” cho ngân sách và thách thức hoàn trả chưa từng có**

Đáng chú ý, các khoản thuế IEEPA đã thu được từ đầu năm đến nay đóng góp phần lớn vào mức tăng 118 tỷ USD trong tổng thu hải quan của năm tài khóa 2025. Nguồn thu quan trọng này đã giúp chính phủ Mỹ bù đắp đáng kể các chi phí khổng lồ như y tế, an sinh xã hội, lãi vay và chi tiêu quân sự, qua đó góp phần kéo giảm thâm hụt ngân sách. Tuy nhiên, chính điều này lại đặt ra một thách thức cực lớn: việc hoàn trả một số tiền quy mô chưa từng có tiền lệ như vậy sẽ vô cùng khó khăn, tiềm ẩn những rắc rối pháp lý và tài chính phức tạp.