**Việt Nam Tăng Tốc Phát Triển Đường Sắt: Tham Vọng Hàng Tỷ USD và Lời Kêu Gọi Hợp Tác Toàn Cầu**
Ngành đường sắt Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên phát triển mạnh mẽ, với những kế hoạch đầy tham vọng nhằm hiện đại hóa và mở rộng mạng lưới. Tại tọa đàm quan trọng về phát triển công nghiệp đường sắt diễn ra vào ngày 12/11 vừa qua, Cục trưởng Đường sắt Việt Nam đã công bố quy hoạch chiến lược đầy hứa hẹn. Đến năm 2030, mục tiêu là nâng cấp 7 tuyến đường sắt hiện có và xây mới 2 tuyến đường sắt tốc độ cao. Tầm nhìn xa hơn, đến năm 2050, Việt Nam đặt mục tiêu phát triển lên đến 25 tuyến đường sắt với tổng chiều dài ấn tượng hơn 6.300 km.
Để hiện thực hóa tầm nhìn này, nhiều dự án trọng điểm đang được triển khai khẩn trương. Nổi bật là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam với chiều dài hơn 1.500 km, dự kiến đi qua 15 tỉnh thành, tổng mức đầu tư lên tới hơn 67 tỷ USD và dự kiến hoàn thành toàn tuyến vào năm 2035. Song song đó, tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, dài 390 km với tổng vốn 8,4 tỷ USD, được đặt mục tiêu khai thác trước năm 2030. Cùng với các dự án liên tỉnh, Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cũng đang gấp rút quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị, với tổng chiều dài mỗi thành phố lên tới hơn 500 km, hứa hẹn thay đổi diện mạo giao thông đô thị.
Những dự án quy mô này không chỉ cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông mà còn mở ra cơ hội vàng để phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp đường sắt trong nước. Để thúc đẩy tiến trình này, Quốc hội đã thông qua 19 cơ chế, chính sách đặc thù, giúp rút ngắn thủ tục hành chính, ưu đãi đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để huy động nguồn lực xã hội và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bên cạnh đó, Luật Đường sắt (sửa đổi) tiếp tục thể chế hóa các chính sách quan trọng liên quan đến quy hoạch, quản lý đất đai, lựa chọn nhà đầu tư và chuyển giao công nghệ, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển.
**Khuyến khích đầu tư nội địa: Chìa khóa cho ngành công nghiệp đường sắt tốc độ cao**
Nhận định về tiềm năng của ngành, Tổng giám đốc Vĩnh Hưng JSC cho rằng 10 năm tới sẽ là “giai đoạn vàng” cho ngành đường sắt Việt Nam, với tổng nhu cầu đầu tư có thể lên tới con số khổng lồ 150 tỷ USD. Ông Vĩnh Hưng đề xuất Chính phủ cần sớm ban hành các chính sách khuyến khích đầu tư cụ thể để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước nhanh chóng tham gia sản xuất linh kiện, vật tư, thiết bị chuyên dụng cho các dự án đường sắt tốc độ cao. Vĩnh Hưng JSC đã đi tiên phong bằng việc mở rộng nhà máy và tích cực liên kết với các đối tác nước ngoài nhằm tiếp nhận chuyển giao công nghệ, thể hiện sự sẵn sàng của khối doanh nghiệp nội địa.
**Chuẩn hóa tiêu chuẩn kỹ thuật: Nền tảng cho sự đồng bộ và thu hút vốn quốc tế**
Một trong những thách thức lớn hiện nay là sự thiếu hụt một hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật đồng bộ cho ngành đường sắt. Thực tế cho thấy, các tuyến metro ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang áp dụng những tiêu chuẩn khác nhau, gây khó khăn cho việc thống nhất công nghệ và chuỗi cung ứng. Chuyên gia từ Đức đã đưa ra cảnh báo về nhiều dự án đường sắt quốc tế thất bại do thiếu đồng bộ giữa thiết kế, tiêu chuẩn và thiết bị, và khuyến nghị Việt Nam nên áp dụng tiêu chuẩn châu Âu để đảm bảo chất lượng và tính tương thích toàn cầu. Đại diện Tập đoàn DB (Đức) cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo nghiên cứu khả thi cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đạt chất lượng cao, chuẩn hóa kỹ thuật một cách chặt chẽ và minh bạch hóa cơ chế hợp đồng, những yếu tố then chốt để thu hút hiệu quả vốn đầu tư quốc tế.
**Huy động nguồn lực quốc tế: Cơ hội vàng từ hợp tác toàn cầu**
Sức hút của thị trường đường sắt Việt Nam đang ngày càng rõ nét, thu hút sự quan tâm lớn từ các đối tác quốc tế. Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức (AHK) khẳng định Đức sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm quý báu, đồng thời hỗ trợ Việt Nam về công nghệ tiên tiến, tài chính và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Từ Hàn Quốc, đại diện Hyundai Rotem đã giới thiệu công nghệ tàu KTX thế hệ mới và đề xuất một mô hình chuyển giao công nghệ ba giai đoạn linh hoạt. Trong khi đó, Tập đoàn CRSC (Trung Quốc) cũng cam kết chia sẻ công nghệ số hóa tiên tiến nhất cho hệ thống đường sắt tốc độ cao của Việt Nam.
Phát biểu về định hướng lựa chọn công nghệ, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh rằng Việt Nam không tìm kiếm công nghệ đắt nhất mà là công nghệ phù hợp nhất, tối ưu nhất cho điều kiện trong nước. Các ưu tiên hàng đầu bao gồm các giải pháp thông tin tín hiệu, tự động hóa, ứng dụng vật liệu mới, năng lượng xanh và công nghệ thi công thông minh, hiện đại. Ông bày tỏ mong muốn rằng khi các tập đoàn quốc tế đầu tư vào Việt Nam, họ sẽ đồng thời kéo theo sự phát triển của các doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy hợp tác và chuyển giao công nghệ hiệu quả, tạo nên một hệ sinh thái công nghiệp đường sắt bền vững và tự chủ.
