Hàng không Trung Quốc chật vật

Ngành hàng không Trung Quốc đang đối mặt với một nghịch lý khó hiểu: Dù lượng hành khách đã bứt phá ngoạn mục, vượt xa mức trước đại dịch, và mục tiêu 1,5 tỷ lượt khách vào năm 2035 được Embraer đánh giá là hoàn toàn khả thi, lợi nhuận của các hãng bay lại đang sụt giảm đáng kể. Nguyên nhân chính? Cuộc chiến cạnh tranh khốc liệt từ cả trong nội bộ ngành lẫn sự trỗi dậy mạnh mẽ của mạng lưới đường sắt cao tốc hiện đại.

Thực trạng này xuất phát từ việc các hãng bay Trung Quốc đang dồn lực vào những tuyến đường trọng điểm, vốn đã bão hòa. Điều này châm ngòi cho một cuộc chiến tần suất gay gắt, đẩy giá vé xuống thấp và bào mòn biên lợi nhuận. Đáng chú ý, hơn 80% đội bay thân hẹp của Trung Quốc hiện được tối ưu hóa cho việc chuyên chở lượng lớn hành khách trên các chặng bay ngắn, vô tình bỏ ngỏ những thị trường ngách tiềm năng với số lượng khách ít hơn.

Cùng lúc đó, sự bùng nổ của mạng lưới đường sắt cao tốc đã thay đổi hoàn toàn thói quen di chuyển nội địa, tạo ra áp lực cạnh tranh chưa từng có lên các hãng hàng không. Trên các chặng bay dưới 1.000 km, đường sắt cao tốc vượt trội về tốc độ, chi phí và tần suất, khiến các hãng bay gần như mất khả năng định giá. Một ví dụ điển hình là tuyến Quảng Châu – Vũ Hán, nơi giá vé máy bay đã sụt giảm gần 40% chỉ sau khi đường sắt cao tốc đi vào hoạt động.

Áp lực này thể hiện rõ qua con số: giá vé nội địa trung bình đã giảm từ 848,6 tệ xuống còn 766,9 tệ, báo hiệu biên lợi nhuận sẽ tiếp tục thu hẹp. Đáng báo động hơn, tốc độ tăng giá vé nội địa đang chậm hơn chỉ số giá tiêu dùng, ngụ ý rằng các hãng hàng không Trung Quốc gần như đang “trợ giá” cho hành khách, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tài chính của họ.

Trước những thách thức này, báo cáo của Embraer đã đưa ra những khuyến nghị chiến lược quan trọng. Đầu tiên, các hãng bay cần mạnh dạn mở rộng sang các thị trường nội địa chưa được khai thác tại các thành phố tuyến 3-4, nơi tiềm ẩn nhu cầu lớn. Embraer đã xác định 797 cặp thành phố không có mạng lưới đường sắt cao tốc, mở ra cơ hội vàng để thiết lập các đường bay mới. Thứ hai, báo cáo cũng gợi ý phát triển các tuyến bay quốc tế ngắn từ các thủ phủ vùng, đồng thời ưu tiên triển khai nhiều hơn dòng máy bay thân hẹp 100–150 chỗ và máy bay khu vực dưới 100 chỗ. Giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí vận hành mà còn là chìa khóa để khôi phục lợi nhuận bền vững cho các hãng hàng không.

Dù đối mặt với nhiều khó khăn, ngành hàng không dân dụng Trung Quốc cũng đã ghi nhận những tín hiệu tích cực. Năm ngoái, lần đầu tiên kể từ năm 2020, ngành này đã có lợi nhuận, giảm lỗ 20,6 tỷ tệ so với năm trước đó và chứng kiến lượng khách tăng ấn tượng 25%. Đây là minh chứng cho tiềm năng phục hồi, nhưng cũng đồng thời nhấn mạnh sự cấp bách của những chiến lược đổi mới để đạt được tăng trưởng bền vững.