Chùa Cầu, nhà cổ Hội An hư hại sau lũ lịch sử

# Hội An Oằn Mình Sau Lũ Lịch Sử: Chùa Cầu và Nhà Cổ “Kêu Cứu” Sau Mốc Nước Năm 2025

Thành phố cổ Hội An, Di sản Văn hóa Thế giới, một lần nữa lại phải gồng mình chống chọi với thiên tai. Trận lũ lịch sử năm 2025 đã để lại những dấu vết đau lòng, hằn sâu trên từng mái ngói, vách gỗ của những công trình kiến trúc cổ kính. Đặc biệt, mốc nước được đánh dấu tại Chùa Cầu và các nhà cổ đã gióng lên hồi chuông báo động về công tác bảo tồn di sản trước sự khắc nghiệt của khí hậu.

## Dấu Ấn Lịch Sử Tại Chùa Cầu: Mốc Lũ 2025 Cao Nhất Kể Từ 1999

Ngay trước cổng Chùa Cầu, biểu tượng của Hội An, mốc lũ năm 2025 đã được nhân viên soát vé đánh dấu lên vách gỗ. Đây là mức nước cao nhất được ghi nhận kể từ trận lụt năm 1999, một minh chứng sống động cho sự tàn phá của thiên nhiên.

Sau khi nước rút, Chùa Cầu đã nhanh chóng được vệ sinh để đón khách du lịch. Tuy nhiên, hậu quả của việc ngâm nước nhiều ngày vẫn hiện rõ: vách gỗ phai màu, hằn nguyên mực nước lũ lịch sử không thể xóa nhòa. Bên trong di tích, nhiều trụ gỗ sau các đợt trùng tu trước đây đã lộ rõ dấu hiệu hở vết nối. Dù bùn non đã được dọn dẹp và lau chùi nhiều lần, những vết tích của nó vẫn còn bám víu trên di tích trăm tuổi. Không chỉ vậy, bên ngoài Chùa Cầu, vách tường cao khoảng 1m tính từ mặt đường đã bị bong tróc sơn nghiêm trọng, dù công trình này mới trải qua đợt trùng tu và đưa vào khai thác từ tháng 7/2024. Phía dưới thành cầu cũng bị hư hại đáng kể, một phần do dòng nước lũ chảy xiết cuộn xiết, phần khác do sự va chạm của thuyền bè trong quá trình người dân di chuyển.

## Nhà Cổ Tấn Ký: Hơn Hai Mét Nước Ngập và Những Dấu Vết Vượt Thời Gian

Không riêng gì Chùa Cầu, nhiều nhà cổ khác ở Hội An cũng chịu thiệt hại nặng nề sau các đợt lũ. Trong đó, nhà cổ Tấn Ký – một trong những biểu tượng của kiến trúc cổ Hội An – là một ví dụ điển hình. Nhìn từ mặt đường Bạch Đằng ven sông Hoài, bùn non vẫn còn hằn rõ trên vách tường, và nhiều cây xanh bên trong khuôn viên đã chết úng.

Căn nhà cổ Tấn Ký, với hai mặt tiền nhìn ra đường Bạch Đằng và Nguyễn Thái Học, có nền nhà cao hơn mặt đường gần 1m. Thế nhưng, trong đợt lũ năm nay, nước đã ngập vào nhà hơn 2 mét, cho thấy sự nghiêm trọng của tình hình. Để ghi lại cột mốc này, chủ nhà đã cho đánh dấu mức lũ ngày 30/10/2025 trên vách tường, cao khoảng 2,5m (tính từ nền nhà). Mức nước này cao hơn lũ năm 1999 khoảng 0,6m nhưng vẫn thấp hơn lũ năm 1964 khoảng 0,5m – một lời nhắc nhở về sự khắc nghiệt của thiên nhiên qua các thế hệ.

Khi tham quan, du khách thường được giới thiệu về những mốc lũ này để hình dung rõ hơn về ngôi nhà được xây dựng từ năm 1741 đã kiên cường trải qua biết bao đợt lũ lụt lịch sử. Nhờ sự chủ động, chủ nhà cổ Tấn Ký đã dùng ròng rọc di chuyển toàn bộ bàn ghế và các tài sản giá trị lên gác tầng 2, nhờ đó tránh được thiệt hại nặng nề. Tuy nhiên, việc ngâm nước hơn 2 mét trong nhiều ngày đã khiến nhiều cấu kiện gỗ bị hở mộng, phai màu, cho thấy những dấu hiệu hư hại cần phải sửa chữa khẩn cấp.

## Nhà Cổ Phùng Hưng và Nỗi Lo Văn Hóa Ngâm Nước: Tranh Cổ, Khảm Trai Bong Tróc

Tại nhà cổ Phùng Hưng, một bức tranh cổ có tuổi đời hơn 100 năm đã bị ngập nước gần một nửa phía dưới, dù được treo cao cách nền nhà khoảng 1m. Sau 3 tuần kể từ đỉnh lũ ngày 30/10, bức tranh vẫn chưa khô hoàn toàn, một phần tranh cổ bị thấm nước đã nhăn nheo và nhòe màu, khiến giá trị nghệ thuật bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Nhiều bức khảm trai trên hai tấm liễn và nhiều bộ bàn ghế cổ cũng chung số phận khi bị ngâm nước lũ, dẫn đến tình trạng bong tróc. Bà Lê Thị Mỹ Tuyết, đại diện quản lý nhà cổ Phùng Hưng, chia sẻ với nỗi buồn: hầu hết đồ gỗ trong nhà đều có tuổi đời hơn 100 năm và được làm từ loại gỗ tốt. Khi nhận được tin lũ lớn, bà cùng các nhân viên đã chủ động kê cao đồ đạc hơn 1m, nhưng vẫn không thể tránh khỏi thiệt hại. “Gỗ tốt có thể chịu được nước, nhưng do ngâm quá nhiều ngày, nước lẫn bùn non đã làm hư hại nặng nề,” bà Tuyết nói, đồng thời cho biết đang khẩn trương tìm kiếm thợ mộc tay nghề cao để khắc phục những hư hỏng này.

## Toàn Cảnh Thiệt Hại và Thách Thức Bảo Tồn Di Sản Hội An Sau Đại Hồng Thủy

Không chỉ những di tích nổi bật, tình hình chung của phố cổ Hội An cũng đáng báo động. Một ngôi nhà cổ kinh doanh hiệu vải trên đường Nguyễn Thái Học đang trong quá trình cải tạo cũng bị ngập lũ, buộc gia chủ phải khóa cửa, chờ khô ráo mới có thể tiếp tục thi công.

Thống kê sơ bộ từ UBND phường Hội An cho thấy, trong số 1.155 di tích của Phố cổ Hội An, có 30 nhà cổ bị xuống cấp, trong đó 9 nhà hư hỏng nặng và 14 di tích xuống cấp nhẹ. Nhiều ngôi nhà đã xuống cấp từ trước, nay lại nằm trong khu vực ngập lụt khiến tình trạng càng thêm trầm trọng. Ông Võ Đăng Phong, Phó chủ tịch UBND phường Hội An, nhấn mạnh rằng gỗ cũ ngâm nước lâu ngày sẽ dễ bị mục ruỗng từ bên trong, dù vẻ ngoài có vẻ bình thường. Thiên tai đã đẩy nhanh quá trình “lão hóa tự nhiên” của di tích lên gấp nhiều lần.

Ngoài ra, sau những đợt mưa lớn kéo dài, nhiều mái ngói âm dương của nhà cổ Hội An cũng bị hư hại. Các gia chủ đành phải dùng bạt che tạm, dù phương pháp này ảnh hưởng đến thẩm mỹ của phố cổ khi nhìn từ trên cao.

Ông Phạm Phú Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, chia sẻ rằng việc đánh giá hư hại sau mưa lũ đòi hỏi phương pháp chuyên sâu. Cấu kiện gỗ và tường cổ thường bị tổn thương từ bên trong, rất khó nhận biết bằng mắt thường. Để đảm bảo sự chính xác, Trung tâm đã mời một số chuyên gia UNESCO đến hỗ trợ đánh giá hiện trạng ban đầu, nhằm đưa ra giải pháp bảo tồn hiệu quả nhất.

## Chung Tay Tái Thiết: Lời Kêu Gọi Từ Trái Tim Di Sản

Những thiệt hại do lũ lụt gây ra cho di sản Hội An là vô cùng lớn, đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Để hỗ trợ người dân và các di tích vượt lên nghịch cảnh thiên tai, tái thiết cuộc sống và bảo tồn giá trị văn hóa, Quỹ Hy vọng – báo VnExpress đã mở chiến dịch “Cùng đồng bào vượt lũ”, đồng thời hỗ trợ các trường học bị thiệt hại. Đây là một hành động thiết thực, góp phần giữ gìn hơi thở của một di sản sống động trước những thử thách của thời gian và thiên nhiên.