Phó thủ tướng: Sẽ công tâm khi chọn doanh nghiệp làm đường sắt tốc độ cao

**Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Chính phủ “Sàng Lọc” Đối Tác Tỷ Đô, Ưu Tiên Năng Lực Thực**

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, một trong những công trình hạ tầng giao thông chiến lược quốc gia, đang bước vào giai đoạn then chốt trong việc tìm kiếm các nhà đầu tư tiềm năng. Ngày 27/11 vừa qua, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã chủ trì cuộc họp quan trọng với lãnh đạo các bộ, ngành và đại diện doanh nghiệp, nhằm tham vấn ý tưởng, đánh giá thực chất năng lực và thiện chí của các nhà đầu tư.

**Siêu Dự án Tỷ Đô và Ba Phương Thức Đầu Tư Chính**

Được Quốc hội chốt chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có tổng vốn sơ bộ khổng lồ, lên tới 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Tuyến đường dài 1.541 km, kết nối 20 tỉnh, thành từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP HCM), hứa hẹn sẽ tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế Việt Nam.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình đã làm rõ ba phương thức đầu tư đang được cân nhắc kỹ lưỡng: đầu tư công, đối tác công – tư (PPP) và tư nhân. Mục tiêu hàng đầu là lựa chọn được hình thức tối ưu nhất, mang lại lợi ích bền vững và có lợi nhất cho đất nước. Chính phủ đặc biệt nhấn mạnh nguyên tắc xem xét phải công tâm, khách quan, minh bạch, công khai, không “dấm dúi” và hoan nghênh mọi thiện chí từ các doanh nghiệp mong muốn cống hiến.

**Thực Tế Từ Hồ Sơ Đăng Ký: Năng Lực Cần Được Kiểm Chứng**

Mặc dù dự án thu hút sự quan tâm rất lớn từ cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, báo cáo từ Bộ Xây dựng đã chỉ ra một thực trạng đáng lưu ý. Dù số lượng hồ sơ, tài liệu gửi đến nhiều, nhưng qua kiểm tra, rà soát, nhiều doanh nghiệp lại có ý tưởng đầu tư chưa rõ ràng, thiếu hụt năng lực về đầu tư và tài chính. Thậm chí, nhiều hồ sơ còn thiếu thông tin cơ bản như địa chỉ liên hệ.

Đáng chú ý, liên minh nhà đầu tư Mekolor và Great (USA) – đơn vị từng tuyên bố huy động 100 tỷ USD cho dự án – đã không thể liên lạc được khi được mời tham dự cuộc họp.

**Những “Ông Lớn” Nào Đã Lộ Diện Với Đề Xuất Cụ Thể?**

Cuộc họp cũng là dịp để các doanh nghiệp trình bày trực tiếp ý tưởng, phương án tài chính, công nghệ và hình thức đầu tư mong muốn. Lãnh đạo Chính phủ đã trực tiếp trao đổi và giải đáp các vấn đề nhà đầu tư quan tâm. Một số tên tuổi lớn đã thể hiện rõ mong muốn tham gia:

* **Vinspeed (thuộc Vingroup):** Đề xuất đầu tư dự án theo hình thức đầu tư kinh doanh, với tổng mức đầu tư trên 61 tỷ USD (không bao gồm giải phóng mặt bằng). Vinspeed dự kiến thời gian thi công chỉ 5 năm sau khi nhận bàn giao đất sạch. Ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Vingroup, đề nghị được vay 80% vốn đầu tư từ nhà nước và hoàn trả trong 30 năm. Phương án này được VinSpeed phân tích là có lợi hơn cho nhà nước so với việc tự trả 100% tổng mức đầu tư, rút ngắn thời gian thu hồi 80% vốn vay xuống 30 năm thay vì chờ hoàn vốn sau 140 năm hoặc lâu hơn, đồng thời hệ thống được vận hành sớm hơn 5 năm. Vinspeed cũng cam kết không bán thầu, chuyển nhượng dự án, đảm bảo công nghệ hiện đại, tăng tỷ lệ nội địa hóa và sẵn sàng chấp nhận rủi ro kinh doanh, không để phát sinh hay đội vốn.
* **Thaco (Tập đoàn Trường Hải):** Tổng Giám đốc Nguyễn Hoàng Tuệ cho biết Thaco sẵn sàng chịu trách nhiệm 20% vốn đầu tư, 80% còn lại sẽ huy động từ các doanh nghiệp, tập đoàn trong và ngoài nước. Thaco tính toán thời gian thực hiện dự kiến cho đoạn Hà Nội – Vinh và TP HCM – Nha Trang là 5 năm, đoạn Nha Trang – Vinh là 7 năm. Thaco cam kết bảo đảm nhân sự, tiến độ, chất lượng và giải ngân đúng kế hoạch, đồng thời đề nghị Chính phủ sớm ban hành các cơ chế chính sách, khung tiêu chuẩn cho dự án.
* **Công ty cổ phần Tập đoàn Discovery:** Ông Nguyễn Nam Thiều, Chủ tịch Hội đồng quản trị, bày tỏ thiện chí hợp tác theo phương án kinh doanh thu hồi vốn. Hiện tập đoàn có khoảng 70 nhân sự và vốn khoảng 2.000-3.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 0,2% tổng mức đầu tư dự án.
* **Công ty TNHH Việt Nam 3000 – Tập đoàn Đầu tư và phát triển Việt Nam:** Mong muốn hợp tác đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP) nhưng chưa làm rõ được năng lực tài chính, tỷ lệ vốn đóng góp và cơ sở huy động vốn.
* **Công ty cổ phần Vận tải Đường sắt Việt Nam:** Mong muốn tham gia vào dự án nhưng chủ yếu tập trung vào mảng hạ tầng về thiết bị thông tin tín hiệu và hệ thống điện.
* **Hòa Phát:** Cũng dự kiến xây dựng một nhà máy thép chuyên biệt để cung cấp sản phẩm thép ray cho dự án quan trọng này.

**Chính Phủ “Lắng Nghe” Để Đề Xuất Phương Án Tối Ưu**

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình một lần nữa nhấn mạnh tầm vóc quy mô lớn, hàm lượng công nghệ cao và vai trò vô cùng quan trọng của dự án đường sắt tốc độ cao đối với nền kinh tế. Ông khẳng định việc trao đổi, tìm hiểu thông tin với các doanh nghiệp, nhà đầu tư là vô cùng cần thiết để Chính phủ nắm bắt thiện chí và khả năng thực tế của họ.

Phó Thủ tướng cũng làm rõ rằng đây không phải là cuộc họp để lựa chọn hay quyết định nhà đầu tư cuối cùng. Thay vào đó, trên cơ sở các tài liệu và thông tin đã thu thập, ông đề nghị Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện báo cáo đề xuất phương thức đầu tư cùng các cơ chế cần thiết để trình Chính phủ. “Đây sẽ là cơ sở quan trọng để Chính phủ thảo luận, đánh giá trước khi báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định,” Phó Thủ tướng nhấn mạnh.