‘Ngưỡng chịu thuế 500 triệu đồng vẫn chưa sát thực tế hộ kinh doanh’

Một đề xuất mang tính bước ngoặt vừa được Bộ Tài chính trình lên, gây xôn xao dư luận và nhận được nhiều kỳ vọng từ cộng đồng doanh nghiệp nhỏ. Theo đó, ngưỡng doanh thu chịu thuế (thu nhập, giá trị gia tăng) đối với hộ kinh doanh được đề nghị nâng lên 500 triệu đồng mỗi năm – một con số ấn tượng, gấp 5 lần mức hiện hành.

Động thái này được kỳ vọng sẽ giảm đáng kể gánh nặng thuế cho hàng triệu hộ kinh doanh, tạo đà cho sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia và chính những người trong cuộc lại cho rằng, dù tích cực, mức độ tác động thực tế của đề xuất này vẫn cần được mổ xẻ kỹ lưỡng, phụ thuộc vào đặc thù ngành nghề, chi phí vận hành và biên lợi nhuận thực tế của từng hộ.

Ngay lập tức, những chủ cửa hàng tạp hóa và sửa chữa điện tử – những ngành nghề có chi phí đầu vào không ngừng leo thang – đã bày tỏ quan ngại. Họ cho rằng, mức 500 triệu đồng vẫn chưa thực sự sát với thực tế thị trường và đặc thù ngành, đồng thời đề xuất nâng lên 700 triệu đồng, thậm chí 1 tỷ đồng để đảm bảo sự công bằng và phù hợp hơn.

Không thể phủ nhận, nếu đề xuất này được thông qua, nó sẽ mang lại lợi ích lớn cho đại đa số. Với hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên tính đến tháng 10/2025, Bộ Tài chính dự kiến khoảng 90% trong số đó (tương đương 2,3 triệu hộ) sẽ không còn phải nộp thuế theo ngưỡng mới.

Ông Nguyễn Hoàng Sơn, Phó chủ tịch Hội tư vấn và đại lý thuế TP HCM, đánh giá đề xuất này “khá phù hợp” với nhóm tiểu thương nhỏ lẻ, giúp họ giảm đáng kể áp lực nộp thuế. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, mức này chưa thực sự tối ưu cho một số lĩnh vực tại các thành phố lớn và có thể gây cảm giác bất công khi so sánh với người làm công ăn lương, đặc biệt do tỷ suất lợi nhuận của hộ kinh doanh thường thấp. Ông Sơn cũng đề xuất nâng lên 1 tỷ đồng.

Cùng chung quan điểm về sự phù hợp, nhưng ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, lại nhấn mạnh yếu tố hỗ trợ của Nhà nước cho đối tượng kinh doanh. Ông Tuấn dẫn chứng thực tế nhiều hộ kinh doanh khởi nghiệp còn thua lỗ, và cho rằng ngưỡng tính thuế cần cân nhắc cả yếu tố này. So sánh với các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc, ông đưa ra con số đề xuất ngưỡng miễn thuế trên 750 triệu đồng hoặc 1 tỷ đồng.

Đi sâu hơn vào bản chất, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng (Đại học Nguyễn Trãi), đề xuất một phương pháp tiếp cận khác. Ông cho rằng cần xác định ngưỡng dựa trên doanh thu thực tế, sau đó khấu trừ chi phí hợp lý để tính ra lợi nhuận ròng. Từ đó, chia cho số thành viên lao động trong gia đình và so sánh với ngưỡng chịu thuế thu nhập cá nhân. Đặc biệt, ông Huy lưu ý chính sách thuế không nên áp dụng “cào bằng” mà cần có sự phân hóa theo nhóm ngành nghề và yếu tố vùng miền đặc thù.

Từ năm sau, một sự thay đổi cơ bản trong phương thức thu thuế sẽ diễn ra: cơ quan quản lý sẽ chính thức bỏ thuế khoán và chuyển sang cơ chế tự kê khai, nộp thuế. Hướng tới việc thu thuế trên lợi nhuận, chính sách mới đặt ra những thách thức không nhỏ cho hộ kinh doanh, đặc biệt là trong việc kê khai chi phí và quản lý chứng từ, hóa đơn một cách minh bạch, chính xác.

Bà Nguyễn Thị Hải Yến, Giám đốc kinh doanh Công ty Cổ phần MISA, chỉ ra trở ngại lớn nhất không nằm ở kỹ thuật mà ở thói quen và khả năng tiếp cận công nghệ của các hộ kinh doanh. Để giải quyết, bà đề xuất phát triển các công cụ phần mềm đơn giản, dễ sử dụng, thân thiện và có chi phí hợp lý.

Để chuẩn bị cho kỷ nguyên tự kê khai, ông Nguyễn Văn Được – Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín, khuyến nghị các hộ kinh doanh cần chủ động hơn trong việc thu thập và lưu giữ chứng từ đầu vào. Đây không chỉ là bước đi cần thiết để đảm bảo tính minh bạch mà còn là cách bảo vệ quyền sở hữu hợp pháp đối với hàng hóa và dịch vụ của mình.