Khi nào vốn ngoại đổ vào chứng khoán sau nâng hạng?

Việt Nam Chính Thức Nâng Hạng Thị Trường Mới Nổi: Hàng Tỷ USD Chờ Đợi, Nhưng Dòng Tiền Ngoại Sẽ Vào Cuộc Ra Sao?

Tin tức Việt Nam được FTSE Russell công bố nâng hạng lên thị trường mới nổi (Emerging Market – EM) đã tạo nên làn sóng hưng phấn mạnh mẽ trong giới đầu tư. Cột mốc lịch sử này hứa hẹn mở ra kỷ nguyên mới cho chứng khoán Việt Nam, với dòng vốn ngoại được kỳ vọng đổ bộ hàng tỷ USD. Tuy nhiên, hành trình đón nhận dòng tiền này không đơn giản là “chớp mắt” mà là một quá trình phức tạp và cần có chiến lược.

**Dòng vốn kỳ vọng và lộ trình giải ngân thận trọng**

Theo dự báo lạc quan từ VPBankS, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể thu hút khoảng 3-7 tỷ USD từ dòng vốn ngoại sau khi nâng hạng EM, trong đó 1,5 tỷ USD đến từ các quỹ thụ động. Tuy nhiên, giới chuyên gia lại đưa ra những nhận định thận trọng hơn về tốc độ giải ngân.

Ông Hồ Quốc Bình từ TCAM nhấn mạnh, nhà đầu tư không nên kỳ vọng một dòng tiền “ồ ạt” mà thay vào đó là một quá trình giải ngân kéo dài từ 1 đến 1,5 năm, được chia thành nhiều giai đoạn tùy thuộc vào loại hình quỹ.

* **Đối với các quỹ chủ động (active funds):** Có thể sớm “nhập cuộc” nếu họ nhìn thấy tiềm năng vượt trội ở chứng khoán Việt Nam. Tốc độ và lượng tiền đổ vào hoàn toàn phụ thuộc vào đánh giá và hành động của từng quỹ.
* **Đối với các quỹ thụ động (passive funds hay ETFs):** Thường phải đợi đến tháng 9 năm sau – thời điểm Việt Nam chính thức được nâng hạng – và cần thêm 3-6 tháng để hoàn tất việc phân bổ vốn vào thị trường.

**Vì sao dòng tiền không thể đổ bộ ngay lập tức?**

Lý giải về việc giải ngân theo nhiều đợt, chuyên gia Huỳnh Hoàng Phương cho biết đây là phương thức phổ biến, phụ thuộc vào quy mô vốn và tỷ trọng của thị trường trong bộ chỉ số. Với ước tính Việt Nam chiếm khoảng 0,5% rổ chỉ số EM, việc phân bổ vốn sẽ được chia nhỏ thành nhiều đợt.

Khi một quốc gia được nâng hạng, các quỹ chỉ số bắt buộc phải mua cổ phiếu để phản ánh đúng tỷ trọng mới. Tuy nhiên, để giảm thiểu những cú sốc cho thị trường và đảm bảo tính ổn định, FTSE Russell thường chia quá trình này thành nhiều đợt tái cơ cấu.

Thực tế, nhiều thị trường mới nổi khác cũng đối mặt với những thách thức tương tự: giới hạn sở hữu nước ngoài (foreign ownership limits), thanh khoản thấp ở một số mã bluechip hay các rào cản hành chính. Nếu dòng tiền ngoại giải ngân “một lúc”, nhiều cổ phiếu bluechip của Việt Nam có thể không đủ “room” để các quỹ mua vào, gây ra sự mất cân bằng nghiêm trọng. Thống kê của BVSC củng cố nhận định này: trong số 5 quốc gia được FTSE Russell nâng hạng gần đây nhất, chỉ duy nhất Romania được giải ngân trong một lần.

**Áp lực bán ròng từ quỹ ngoại: Lo lắng có cơ sở?**

Đáng chú ý, kể từ sau thông tin nâng hạng, khối ngoại đã bất ngờ bán ròng tổng cộng hơn 7.900 tỷ đồng trên sàn HOSE, gây ra nhiều hoài nghi về triển vọng dòng vốn.

Lý giải cho động thái này, ông Nguyễn Thành Trung (FinSuccess) dự đoán Việt Nam có thể tiếp tục đối mặt với áp lực bán ròng từ nhà đầu tư nước ngoài. Các quỹ ETF theo dõi chỉ số cận biên (Frontier Market – FR) sẽ bán ra danh mục khi Việt Nam không còn nằm trong danh mục của chỉ số họ theo dõi. Chỉ sau khi quá trình bán ra này hoàn tất, những quỹ theo dõi chỉ số EM mới bắt đầu mở tài khoản và hoàn tất các thủ tục đăng ký tại Việt Nam trước khi thực hiện giải ngân. Ông Hồ Quốc Bình đồng tình rằng lo lắng này là có cơ sở. Các quỹ hoàn toàn có thể duy trì danh mục, thậm chí kéo dài trong 1-2 năm tới, để dần hoàn thành việc cơ cấu theo lộ trình hợp lý.

**Lời khuyên cho nhà đầu tư cá nhân**

Trong bối cảnh dòng tiền ngoại chưa thể “đổ bộ” ồ ạt và có thể còn nhiều biến động, ông Hồ Quốc Bình khuyến nghị nhà đầu tư cá nhân nên tập trung vào các cổ phiếu đáp ứng các tiêu chí sau:

1. Được hưởng lợi trực tiếp từ việc nâng hạng.
2. Có “room” nước ngoài còn rộng mở.
3. Vốn hóa lớn.
4. Lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng (free-float) lớn.
5. Không bị khối ngoại bán ròng hoặc đang được mua ròng.

Nâng hạng lên thị trường mới nổi là một dấu mốc lịch sử, mang đến tiềm năng to lớn cho chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, hành trình đón nhận và hấp thụ dòng vốn ngoại là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kiên nhẫn và chiến lược đầu tư thông minh từ mỗi nhà đầu tư. Việc nắm rõ lộ trình, hiểu rõ bản chất dòng tiền và chọn lọc cổ phiếu kỹ lưỡng sẽ là chìa khóa để tận dụng tối đa cơ hội vàng này.