Mẫu tiêm kích ‘vượt trội F-16’ mà Ukraine muốn sở hữu

**Tiêm Kích Gripen: Thụy Điển Mở Đường Cho “Thương Vụ Thế Kỷ” Với Ukraine?**

Vào ngày 22/10 vừa qua, một tín hiệu đầy hứa hẹn đã xuất hiện trên bản đồ hợp tác quốc phòng khi Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chính thức ký kết ý định thư quan trọng về tăng cường hợp tác không quân song phương. Động thái này không chỉ củng cố thêm mối quan hệ giữa hai quốc gia mà còn mở ra một cánh cửa lớn cho khả năng Thụy Điển sẽ cung cấp từ 100 đến 150 tiêm kích Gripen hiện đại cho Ukraine. Nếu trở thành hiện thực, đây sẽ là một “thương vụ thế kỷ”, đánh dấu đơn hàng xuất khẩu lớn nhất trong lịch sử của dòng tiêm kích Gripen nói riêng và của cả ngành công nghiệp quốc phòng Thụy Điển nói chung.

**Hành Trình Từ Chối Đến Đàm Phán Nối Lại**

Dù tiềm năng là rất lớn, con đường đến với tiêm kích Gripen của Ukraine không hề bằng phẳng. Hồi tháng 7/2024, Ukraine từng có quyết định từ chối tiếp nhận tiêm kích Thụy Điển. Lý do chính được đưa ra là những khó khăn và thách thức trong việc vận hành đồng thời cả F-16 và Gripen trong cùng một phi đội, đòi hỏi nguồn lực đào tạo phi công và hậu cần phức tạp. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, hai bên đã nối lại đàm phán, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Kiev trong việc đa dạng hóa và hiện đại hóa lực lượng không quân của mình.

**Gripen C/D: Lựa Chọn Khả Thi Cho Ukraine**

Mặc dù “chưa có gì được quyết định” và việc bàn giao chiếc tiêm kích Gripen E đầu tiên (nếu thỏa thuận hoàn tất) dự kiến sẽ mất khoảng ba năm, Ukraine lại đang bày tỏ mong muốn có thể nhận được Gripen ngay từ năm 2026. Trước áp lực về thời gian, các chuyên gia phân tích quân sự nhận định rằng khả năng cao Ukraine sẽ tiếp nhận phiên bản Gripen C/D đã qua sử dụng. Đây là phiên bản có thể được bàn giao nhanh chóng hơn, đáp ứng kịp thời nhu cầu cấp bách của Kiev.

**JAS 39 Gripen: “Chiến Binh Hạng Nhẹ” Đầy Uy Lực Của Thụy Điển**

JAS 39 Gripen là dòng tiêm kích hạng nhẹ, một động cơ, được thiết kế và phát triển bởi Thụy Điển. Tiêm kích này chính thức được đưa vào biên chế từ năm 1996 và hiện đang phục vụ trong lực lượng vũ trang của 7 quốc gia trên thế giới, khẳng định được hiệu quả và độ tin cậy.

* **Phiên bản JAS 39C/D:** Với bán kính chiến đấu khoảng 800 km và khả năng mang theo 5,3 tấn vũ khí, Gripen C/D là một chiến đấu cơ linh hoạt, phù hợp cho nhiều nhiệm vụ khác nhau.
* **Phiên bản JAS 39E/F:** Là biến thể hiện đại hóa vượt trội hơn, sở hữu khả năng siêu hành trình (supercruise) và bán kính chiến đấu lớn hơn, tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến, đại diện cho năng lực công nghệ quốc phòng của Thụy Điển.

**Vì Sao Gripen Phù Hợp Với Nhu Cầu Của Ukraine?**

Các chuyên gia quân sự phương Tây đã đánh giá rất cao Gripen, cho rằng nó sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật so với F-16, đặc biệt phù hợp với nhu cầu chiến đấu và điều kiện hoạt động khắc nghiệt tại Ukraine:

* **Khả năng hoạt động linh hoạt:** Gripen được thiết kế để có thể cất hạ cánh trên những đường băng ngắn, thậm chí là trên đường cao tốc. Điều này mang lại khả năng triển khai nhanh chóng, giảm thiểu sự phụ thuộc vào các căn cứ không quân lớn dễ bị tấn công, và cực kỳ quan trọng trong môi trường chiến sự hiện tại của Ukraine.
* **Hệ thống tác chiến điện tử vượt trội:** Hệ thống tác chiến điện tử của Gripen được tối ưu hóa đặc biệt để đối phó hiệu quả với các chiến đấu cơ và hệ thống radar tinh vi của Nga, mang lại lợi thế chiến thuật đáng kể và khả năng sống sót cao cho phi công Ukraine.

**Thách Thức và Cơ Hội Phía Trước**

Tuy nhiên, việc Ukraine sở hữu tiêm kích Gripen cũng đối mặt với không ít thách thức. Vấn đề hỗ trợ từ Mỹ và các đối tác châu Âu, nguồn ngân sách khổng lồ cần thiết cho thương vụ, và tiến độ sản xuất của hãng Saab đều là những rào cản lớn cần phải vượt qua.

Dù vậy, thông tin về khả năng cung cấp tiêm kích Gripen vẫn là một tín hiệu cực kỳ tích cực đối với Ukraine. Nó không chỉ mở ra triển vọng bổ sung một dòng tiêm kích hiện đại và phù hợp vào phi đội của mình mà còn đa dạng hóa nguồn cung cấp vũ khí chiến lược, góp phần tăng cường đáng kể năng lực phòng không quốc gia trong bối cảnh xung đột đang diễn ra.