Tình nguyện trồng san hô dưới đáy biển Cô Tô

**Hồi Sinh Rạn San Hô Cô Tô: Hành Trình Đầy Quyết Tâm Của Anh Đức và Cộng Sự**

Đầu tháng 10 vừa qua, tại Vụng Chim – một góc biển cách đảo Cô Tô lớn gần 30 km, anh Đức (33 tuổi) cùng nhóm bạn bè đã có buổi lặn kiểm tra khu vực nuôi cấy san hô sừng hươu sau tròn một năm. Dưới làn nước trong xanh ở độ sâu 10m, trên diện tích khoảng 500m2, những rạn san hô non đang sinh trưởng mạnh mẽ, vươn cao thêm khoảng 3cm so với thời điểm mới được gieo cấy, mang theo niềm hy vọng về một đại dương xanh trở lại.

Là người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Cô Tô, anh Đức không khỏi trăn trở trước tình trạng suy thoái của các rạn san hô do tác động của du lịch và biến đổi khí hậu. Với tầm nhìn xa hơn, anh khao khát kiến tạo những sản phẩm du lịch trải nghiệm độc đáo, giúp du khách thực sự thấu hiểu và trân trọng giá trị to lớn của hệ sinh thái biển Cô Tô.

Trong số 43 loài san hô từng hiện diện, san hô sừng hươu – loài đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường sống cho hàng ngàn sinh vật biển – lại đang đứng trước bờ vực tuyệt chủng. Chính điều này đã thôi thúc anh Đức và cộng sự miệt mài tìm kiếm, với một quyết tâm cháy bỏng: hồi sinh lại loài san hô quý giá này.

Để biến ý tưởng thành hiện thực, anh Đức đã dày công nghiên cứu, học hỏi các mô hình thành công tại Nha Trang, Phú Quốc và lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia hàng đầu. Tháng 9/2023, dự án nuôi cấy san hô sừng hươu chính thức khởi động tại Vụng Tròn, đánh dấu những bước đi đầu tiên trên hành trình phục hồi đại dương.

Sau 5 giờ lặn biển không ngừng nghỉ, hơn 100 mảnh san hô sừng hươu đầu tiên đã được nhóm cẩn thận đặt xuống đáy biển. Thành quả ban đầu đầy hứa hẹn: chỉ sau 6 tháng, khoảng 60% số san hô đã sống sót và bắt đầu phát triển khỏe mạnh. Hoạt động “trồng rừng dưới biển” này được nhóm duy trì đều đặn mỗi tháng một lần, thể hiện sự kiên trì bền bỉ.

Hành trình không thiếu những gian nan. Hàng tuần, đội ngũ tình nguyện viên phải lặn xuống kiểm tra, loại bỏ tảo bám, và theo dõi sát sao sự phát triển của san hô. Họ thường xuyên đối mặt với các yếu tố khắc nghiệt như thời tiết bất lợi, sự phát triển quá mức của tảo, nguy cơ san hô bị cá ăn, cùng với những hạn chế về trang thiết bị tự chế và sự ảnh hưởng từ hoạt động tàu thuyền qua lại. Anh Đức nhấn mạnh rằng, việc lựa chọn vị trí trồng san hô đóng vai trò then chốt, phải cân nhắc kỹ lưỡng về dòng chảy, độ sâu và chất lượng nước để đảm bảo tỷ lệ sống cao nhất.

Nỗ lực không ngừng nghỉ đã mang lại những trái ngọt. Sau hai năm triển khai, dự án đã đạt tỷ lệ san hô sống ấn tượng lên đến khoảng 85%. Những khu vực từng chỉ là nền cát trống trải nay đã được lấp đầy bởi những cụm san hô mới mọc, tạo nên một bức tranh sinh động dưới đáy biển. Điều kỳ diệu hơn là sự hồi sinh này đã kéo theo sự trở lại của vô số loài sinh vật biển, từ những đàn cá nhỏ đến các loài không xương sống, làm phong phú thêm hệ sinh thái Cô Tô.

Sức lan tỏa của dự án không chỉ dừng lại ở biển cả. Hơn 10 tình nguyện viên nhiệt huyết, bao gồm các thợ lặn chuyên nghiệp, hướng dẫn viên du lịch và người dân địa phương, đã cùng chung tay, hình thành nên một mô hình bảo tồn cộng đồng mạnh mẽ. Họ không chỉ mở rộng khu vực trồng san hô mà còn phát triển tour du lịch độc đáo mang tên “Trồng san hô – Hồi sinh đại dương”, mang đến cho du khách cơ hội trải nghiệm và góp phần vào công cuộc bảo vệ biển.

Bên cạnh đó, nhóm còn tích cực hợp tác với các trường đại học và tổ chức bảo tồn để nâng cao hiệu quả dự án. Với mỗi năm ước tính khoảng 200 triệu đồng chi phí duy trì do anh Đức và cộng sự tự bỏ ra, đây thực sự là một cam kết bền vững từ trái tim. Dù khiêm tốn đánh giá dự án của mình vẫn còn ở quy mô nhỏ, anh Đức tin tưởng rằng nó đã và đang tạo ra những cơ hội quý giá để người dân địa phương và du khách cùng nhau tham gia bảo vệ biển. Ước mơ của anh là tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đơn vị có thẩm quyền, để dự án có thể mở rộng hơn nữa, lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa.

Sự thay đổi về nhận thức đã bắt đầu. Minh chứng là câu chuyện một du khách từ Quảng Ninh đã chủ động trả lại 14 kg đá cuội từng lấy từ Cô Tô nhiều năm trước, kèm theo lời bày tỏ sự hối hận sâu sắc. Điều này cho thấy những nỗ lực thầm lặng của dự án đã chạm đến trái tim và thay đổi hành vi của cộng đồng.

Ông Nguyễn Hải Linh, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội đặc khu Cô Tô, cũng đã bày tỏ sự đánh giá cao đối với nỗ lực bền bỉ của nhóm anh Đức. Ông hứa sẽ hỗ trợ mạnh mẽ trong công tác tuyên truyền và định hướng phát triển cho mô hình bảo tồn cộng đồng đầy ý nghĩa này, mở ra một tương lai tươi sáng cho những rạn san hô Cô Tô.