Phú Quốc phụ thuộc điện từ cáp ngầm thế nào

**Phú Quốc Mất Điện: Lời Cảnh Tỉnh Về Hạ Tầng Năng Lượng Của Đảo Ngọc**

Ngày 29/11 vừa qua, một sự cố nghiêm trọng đã giáng đòn mạnh vào hạ tầng điện của Phú Quốc khi tuyến cáp ngầm 110 kV Hà Tiên – Phú Quốc gặp trục trặc. Nguyên nhân được xác định là do đơn vị thi công đường ven biển trong quá trình ép cọc đã làm hư hỏng cáp, đẩy các khu vực trọng yếu như Dương Đông, Cửa Cạn, Cửa Dương, Hàm Ninh và toàn bộ phía bắc đảo vào cảnh mất điện. Hậu quả là hơn 30.000 hộ dân và vô số cơ sở du lịch chịu ảnh hưởng nặng nề, thậm chí nguồn nước sạch cũng bị gián đoạn, gây xáo trộn cuộc sống và hoạt động kinh doanh trên đảo ngọc.

**Nỗ lực “giải cứu” điện: Biện pháp cấp tốc và kế hoạch dài hơi**

Trước tình hình khẩn cấp, Điện lực An Giang đã nhanh chóng triển khai các biện pháp khắc phục tạm thời. Để duy trì nguồn điện cho khu dân cư, đơn vị này đã chia lại phụ tải, chuyển bớt nguồn từ khu vực phía nam đảo. Đồng thời, 20 máy phát diesel từ các công ty thành viên đã được huy động khẩn cấp ra đảo, bổ sung khoảng 2,5 MW công suất phát, góp phần xoa dịu phần nào cơn khát điện.

Tuy nhiên, việc sửa chữa tuyến cáp ngầm 110 kV này được đánh giá là vô cùng phức tạp, đòi hỏi nhiều nhân lực và thời gian, thậm chí có thể kéo dài hàng tháng. Trong khi chờ đợi khắc phục sự cố, Công ty Điện lực An Giang đang phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành tỉnh để gấp rút dựng tạm đường dây 110 kV trên không, bao gồm khoảng 5 trụ, kéo dài từ điểm tiếp bờ Hà Tiên đến vị trí sự cố, nhằm sớm ổn định việc cấp điện trở lại cho Phú Quốc.

**Mạng lưới điện Phú Quốc: Từ “cứu tinh” đến “điểm nghẽn”**

Theo thông tin từ Tổng công ty Điện lực miền Nam, Phú Quốc hiện đang được cấp điện từ hai nguồn chính: đường dây 220 kV Kiên Bình – Phú Quốc phục vụ khu vực phía nam đảo và cáp ngầm 110 kV Hà Tiên – Phú Quốc cung cấp điện cho khu vực phía bắc.

Đặc biệt, tuyến cáp ngầm 110 kV, dài hơn 57 km, đã đi vào vận hành từ năm 2014 với tổng vốn đầu tư hơn 2.300 tỷ đồng. Hệ thống này không chỉ đảm bảo 70% nguồn điện cho đảo, giúp ngành điện thoát khỏi cảnh bù lỗ hàng trăm tỷ đồng mỗi năm do chi phí sản xuất điện bằng diesel quá cao trước đó, mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân với giá điện bán lẻ giảm gần 50%, tương đương với đất liền. Nguồn điện ổn định này cũng là bệ phóng vững chắc cho ngành du lịch đảo, thể hiện qua lượng khách tăng vọt từ 913.000 lượt vào năm 2015 lên tới hơn 8,3 triệu lượt vào năm 2024.

**Tăng trưởng vượt bậc và “bài toán” điện năng**

Sự phát triển kinh tế – đặc biệt là du lịch – nhanh chóng đã đẩy nhu cầu điện trên đảo Phú Quốc tăng bình quân hơn 45% mỗi năm. Để đáp ứng tốc độ tăng trưởng chóng mặt này, ngành điện đã có những bước đi chiến lược. Năm 2018, công suất trạm biến áp được nâng cấp và đặc biệt, công trình đường dây 220 kV vượt biển dài nhất Đông Nam Á từ đất liền ra đảo đã được xây dựng. Công trình này đi vào vận hành giai đoạn 1 từ tháng 10/2022, bổ sung thêm 500 MW, gấp 5 lần công suất sử dụng trước đó, dự kiến đáp ứng nhu cầu điện của đảo đến tận năm 2035.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Công ty Điện lực An Giang, “điểm nghẽn” cốt tử của cả hai nguồn điện từ đất liền là việc chúng chưa được liên kết mạch vòng – một phương thức đấu nối khép kín cho phép điện tự chuyển hướng khi một nhánh gặp sự cố. Đây chính là lý do, dù đường dây 220 kV có công suất lớn gấp nhiều lần, hệ thống này vẫn không thể cấp bù ngay cho toàn đảo khi tuyến cáp ngầm bị trục trặc như vừa qua.

**Thách thức kép: Phát triển hạ tầng và nguồn năng lượng tại chỗ**

Trong nhiều năm qua, Tổng công ty Điện lực miền Nam đã nỗ lực triển khai các dự án đường dây 110 kV và trạm biến áp nhằm nâng cấp mạng lưới cho cả khu vực bắc và nam Phú Quốc. Song, tiến độ các dự án này vẫn bị chậm trễ do vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. Ngành điện đã nhiều lần đề nghị địa phương hỗ trợ tháo gỡ để sớm hoàn thành, đặc biệt khi năm 2027 đảo sẽ tổ chức hội nghị APEC và nhu cầu điện được dự báo tăng gấp đôi hiện nay.

Về phương án bổ sung nguồn điện tại chỗ, đại diện Công ty Điện lực An Giang cho biết đây là phương án đã được tính đến nhưng chi phí đầu tư quá lớn khiến doanh nghiệp còn e dè. Với điện mặt trời, cần khoảng một ha đất cho mỗi MW; điện gió thậm chí cần gấp đôi. Trong khi quỹ đất ở Phú Quốc còn hạn chế, mô hình này khó khả thi so với phương án kéo điện từ đất liền.

**Chuyên gia cảnh báo: “Điểm yếu” hạ tầng và tương lai bền vững cho Phú Quốc**

Ông Trần Hữu Hiệp, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long, đã thẳng thắn nhận định sự cố điện vừa qua là “lời cảnh báo quan trọng” cho Phú Quốc – một hòn đảo đang phát triển rất nhanh nhưng vẫn còn “mong manh trước các cú sốc hạ tầng”. Theo ông, đảo ngọc không thể để 70% công suất điện phụ thuộc vào một tuyến cáp ngầm duy nhất và cần sớm tìm lời giải cho bài toán này. Ông Hiệp nhấn mạnh Phú Quốc phải khẩn trương xây dựng chiến lược phát triển năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, phù hợp với điều kiện tự nhiên đặc thù. Hơn nữa, các cơ sở lưu trú lớn cần có tiêu chuẩn điện dự phòng bắt buộc, đảm bảo vận hành tối thiểu 48-72 giờ, học hỏi theo mô hình thành công của Hawaii.

Bên cạnh đó, để nâng cao khả năng chống chịu, ông Hiệp đề xuất Phú Quốc nên thành lập một trung tâm điều phối an ninh hạ tầng, tương tự các đảo du lịch lớn của Nhật Bản và Hàn Quốc. Đơn vị này sẽ có nhiệm vụ giám sát thời gian thực các hệ thống điện, nước, viễn thông, môi trường, giao thông; đưa ra cảnh báo rủi ro và điều phối ứng cứu kịp thời. Trong bối cảnh thiên tai và biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, việc thiết lập một hệ thống ứng phó và quản trị rủi ro toàn diện như vậy là một yêu cầu cấp bách, không thể trì hoãn.